“Ovidius inter Sarmatas”. On the origins of Ovid’s popularity in Polish culture and art
Downloads
Pubblicato
Fascicolo
Sezione
Licenza
Tutti i materiali pubblicati sono coperti da copyright, mantenuto dall'Università di Macerata che ne supporta finanziariamente e tecnicamente la pubblicazione.
La licenza adottata è la Creative Commons - Attribuzione/Condividi allo stesso modo. Ovvero, gli autori che pubblicano su questa rivista accettano le seguenti condizioni:
- Gli autori mantengono i diritti sulla loro opera e cedono alla rivista il diritto di prima pubblicazione dell'opera, contemporaneamente licenziata sotto una Licenza Creative Commons - Attribuzione che permette ad altri di condividere l'opera indicando la paternità intellettuale e la prima pubblicazione su questa rivista.
- Gli autori possono aderire ad altri accordi di licenza non esclusiva per la distribuzione della versione dell'opera pubblicata (es. depositarla in un archivio istituzionale o pubblicarla in una monografia), a patto di indicare che la prima pubblicazione è avvenuta su questa rivista.
- Gli autori possono diffondere la loro opera online (es. in repository istituzionali o nel loro sito web) prima e durante il processo di submission, poiché può portare a scambi produttivi e aumentare le citazioni dell'opera pubblicata.
DOI:
https://doi.org/10.13138/2039-2362/3424Abstract
An extract from Sarnicki’s work “Ovidius inter Sarmatas” expresses the belief – based on Ovid’s words – that the Roman poet lived among the Sarmatians, who were the ancestors of Poles. The aim of this article is to search for the origins of the fascination with Ovid in Poland using historical, literary, and cultural analyses. In the 16th century, Ovid’s links with Sarmatia gave rise to the legend that he had lived in Poland, had learned to speak the Polish language, and had died and been buried near the Black Sea, that is, within the borders of the Polish-Lithuanian Commonwealth. It was claimed that Ovid was the first Polish poet, and his ‘naturalisation’ and the ‘discovery of his grave’ shaped the consciousness of the ruling classes and the elites of the Commonwealth. This phenomenon, combined with the widespread popularity of Metamorphoses, may have left its mark on the character of the decorations of the Polish palaces, including the 17th- and 18th-century royal residences, such as the Wilanów Palace and the Royal Baths Palace in Warsaw, which are filled with numerous Ovidian motifs.
Riferimenti bibliografici
Abramowicz A. (1978), Jeszcze o “polskim” grobie Owidiusza, «Archeologia», 29, pp. 99-107.
Baran M., Witkowski M. (2014), Gabinet Królowej al Fresco malowany w świetle nowych odkryć, «Wilanowski informator konserwatorski», pp. 56-71.
Batowski Z. (1956), Pałac Tyszkiewiczów w Warszawie. Dzieje budowy i dekoracji w XVIII wieku, «Rocznik Historii Sztuki», 1, pp. 305-364.
Bernatowicz A. (2001), Antonio Tavelli i dekoracja ścienna groty pałacowej w Jabłonnie, in Arx Felicitatis. Księga ku czci Prof. Andrzeja Rottermunda w sześćdziesiątą rocznicę urodzin od przyjaciół, kolegów i współpracowników, edited by J.A. Chrościcki, Warszawa: Towarzystwo Opieki Nad Zabytkami Warszawa, pp. 273-278.
Bernatowicz A. (2006), Niepodobne do rzeczywistości. Malowana groteska w rezydencjach Warszawy i Mazowsza 1777-1820, Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
Biłozór-Salwa M. (2013), Metamorfozy Owidiusza w Łazienkach Królewskich a dekoracja królewskiego maison de plaisance, in Metamorfozy. Królewska kolekcja grafiki Stanisława Augusta. Ryciny z kolekcji Stanisława Augusta i ze zbioru Jana Kantego Szembeka: wystawa 25 maja - 1 września 2013, Pałac na Wyspie Łazienki Królewskie w Warszawie, Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie, pp. 34-45.
Birkenmajer E., edited by (1999), Boginie, Muzy, Bachantki, Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie.
Bogowie, herosi, śmiertelnicy (2002), Gods, heroes, mortals, exhibition catalogue, edited by E. Birkenmajer, trans. K. Hildebrandt, P. Kopszak, Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie.
Cynarski S. (1977), Sarmatyzm – ideologia i styl życia, in Polska XVII wieku. Państwo, społeczeństwo, kultura, edited by J. Tazbir, Warszawa: Wiedza Powszechna, pp. 247-271.
Czerenkiewicz M. (2019), Polonia illustrata. Łacińska twórczość panegiryczna Szymona Starowolskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Dobrowolski W. (1990), Program Sali Balowej pałacu Łazienkowskiego, in Curia Maior. Studia z dziejów kultury ofiarowane Andrzejowi Ciechanowieckiemu, edited by D. Gieysztor-Rosa, M. Prosińska, Warszawa: Zamek Królewski, pp. 131-144.
Fijałkowski W. (1979), Mało znana karta z działalności Adama Kochańskiego na dworze Jana III w Wilanowie, «Studia Wilanowskie», 5, pp. 5-15.
Fijałkowski W. (1997), Królewski Wilanów, Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie.
Gutowska-Dudek K. (2015), Między światem mitów i legend a współczesnością. Louis de Silvestre – nadworny malarz królów Polski z dynastii Wettynów, Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.
Guagnini A. (1578), Sarmatiae Evropeae descriptio, quae Regnum Poloniae, Lituaniam, Samogitiam, Russiam, Masoviam, Prussiam, Pomeraniam, Livoniam, & Moschoviae, Tartariaemque partem complectitur, Cracoviae: Matthiae Wirzbiętae.
Karpowicz M. (1969a), Łazienka Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Pierwowzory graficzne dekoracji i próba interpretacji treści, «Biuletyn Historii Sztuki», 31, 4, pp. 393–403.
Karpowicz M. (1969b), Malowidła gabinetu al Fresco w Wilanowie. Rozważania nad autorstwem, «Rocznik Historii Sztuki», 7, pp. 221-242.
Karpowicz M. (1986), Sztuka oświeconego sarmatyzmu. Antykizacja i klasycyzacja w środowisku warszawskim czasów Jana III, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Karpowicz M. (1998), Stiukatorzy wilanowscy XVIII wieku: Francesco Fumo i Pietro Innocente Comparetti, «Barok. Historia-Literatura-Sztuka», 5, pp. 149-174.
Karpowicz M. (2012), Książę Stanisław Herakliusz Lubomirski i artyści, Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie.
Katalog książek biblioteki Najjaśniejszego i najpotężniejszego króla Polskiego z Bożej łaski, Jana III, szczęśliwie panującego, spisany w 1689 roku (1879), Kraków, Warszawa: Druk Wł. L. Anczyca i Spółki.
Krókowski J. (1959-1960), Ovidio in Polonia. Nella legenda e nei fatti, «Eos», 50, pp. 155-175.
Laszczkowski M. (2013), Grafika w dekoracji nowożytnego wnętrza. Ilustracje do Metamorfoz Owidiusza w Białym Domu w Łazienkach Królewskich, in Metamorfozy. Królewska kolekcja grafiki Stanisława Augusta. Ryciny z kolekcji Stanisława Augusta i ze zbioru Jana Kantego Szembeka: wystawa 25 maja - 1 września 2013, Pałac na Wyspie Łazienki Królewskie w Warszawie, Warszawa: Muzeum Łazienki Królewskie, pp. 46-55.
Les métamorphoses d’Ovide gravées sur les dessins des meilleurs peintres français. Par les soins des S.[ieu]rs le Mire et Basan Graveurs (1771), Paris: Chez Basan rue du Foin S. Jacques, Le Mire rue S. Etienne des Grès.
Lorentz S., Rottermund A. (1986), Neoclassicism in Poland, Warsaw: Arkady.
Mathias de Miechow (1521), Chronica Polonorum, Cracovia: Hieronim Wietor.
Michalski S. (1977), Seyfrieda Rybischa i Tobiasza Fendta «Monumenta sepulcrorum cum epigraphis…», in O ikonografii świeckiej doby humanizmu. Tematy-symbole-problemy, edited by E. Karwowska (Idea i sztuka. Studia z dziejów sztuki i doktryn artystycznych, edited by J. Białostocki), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, pp. 77-158.
Miechow de M. (1518), Tractatus de duabus Sarmatiis Asiana et Europiana et de contentis in eis, Auguste Vindelicorum [Augsburg]: Sigmund Grim, Marx Wirsung.
Mikocka-Rachubowa K. (2016), Rzeźba włoska w Polsce około 1770-1830, Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
Mikulski T. (1964), U grobu polskiego Owidiusza, in T. Mikulski, Rzeczy staropolskie (Studia staropolskie, vol. 14, edited by K. Budzyk, Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, pp. 303-324.
Milewska-Waźbińska B. (2008), Słońce na tarczy, czyli tajemnice pałacowej fasady, Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie.
Milewska-Waźbińska B. (2012), Z Szymonem Starowolskim na szlaku sarmackich nekropolii, «Prace filologiczne. Literaturoznawstwo», 2 (5), pp. 159-176.
Monumenta sepulcrorum cum epigraphis ingenio et doctrina excellentium virorum: aliorumq. tam prisci quam nostri seculi memorabilium hominum: de archetypis expressa. Ex libertate Nob. et Clariss. Viri D. Sigefridi Rybisch etc. Caesarei Consiliari. per Tobiam Fendt, Pictorem et Civem Vratislaviensem, in aes incisa et aeditia (1574), Vratislaviae: Kryspin Scharffenberg.
Morawski K. (2022), W stronę uniwersalnej nauki. Dekoracja rzeźbiarsko-malarska biblioteki Jana III w pałacu w Wilanowie, Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.
Mrozińska M. (1953), Pierwowzory graficzne stiuków łazienkowskich, «Biuletyn Historii Sztuki», 15/2, pp. 33-47.
Müller L. (1585), Polnische, Liffländische, Moschowiterische, Schwedische und andere Histo¬rien, so sich unter diesem jetzigen König zu Polen zugetragen, Franckfort am Mayn: Martin Lechler.
Nadolski B. (1934), Z teki humanistycznej. 1. Poetycka wymiana myśli A. Krzyckiego z Neapolitańczykiem Columniusem, «Pamiętnik Literacki», 31/1/4, pp. 388-393.
Nestorow R. (2016), Pro domo et nomine suo. Fundacje i inicjatywy artystyczne Adama Mikołaja i Elżbiety Sieniawskich, Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
Oleńska A. (2011), Jan Klemens Branicki “Sarmata nowoczesny”. Kreowanie wizerunku poprzez sztukę, Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Liber Pro Arte.
Ostrowski J.K., Petrus J.T. (2001), Podhorce. Dzieje wnętrz pałacowych i galerii obrazów, Kraków: Zamek Królewski na Wawelu.
Ovid (2003), The Poems Of Exile (Tristia, Ex Ponto, Ibis), trans. A.S. Kline, 2003 <https://www.poetryintranslation.com/PITBR/Latin/Ovidexilehome.php>, 15.04.2023.
Pinto G. (1987), Bona Sforza duchessa di Bari e regina di Polonia, in La Regina Bona Sforza tra Puglia e Polonia, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Ossolineum, Polska Akademia Nauk, pp. 5-15.
Przychocki G. (1920), Grób Owidjusza w Polsce, Warszawa: Nakładem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego.
Biedrońska-Słota B. edited by (2010), Sarmatyzm. Sen o potędze, Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie.
Sarnicki S. (1587), Annales sive de origine et rebus gestis Polonorum et Litvanorum, libri octo, Cracoviae: Aleksy Rodecki.
Sito J. (2013), Wielkie warsztaty rzeźbiarskie Warszawy doby saskiej. Modele kariery – formacja artystyczna – organizacja produkcji, Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie.
Skulski R. (1913), Owidyusz-Polakiem, «Eos», 19, pp. 74-81.
Starowolski S. (1655), Monumenta Sarmatarum, viam universae carnis ingressorum, Cracoviae: in Officina Viduae et Haeredum Francisci Caesarij.
Stavenhagen O., Distel T. (1885), Müller, Laurentius, in Allgemeine Deutsche Biographie, vol. 22, Leipzig: Duncker & Humblot, pp. 648-650.
Striykowski M. (1582), (Ktora przedtym nigdy światła nie widziała.) Kronika Polska Litewska, Zmodzka, y wszystkiey Rusi Kijowskiey, Moskiewskiey, Siewierskiey, Wołynskiey, Podolskiey, Podgorskiey, Podlaskiey, etc. Y rozmaite przypadki woienne y domowe, Pruskich, Mazowieckich, Pomorskich, y inszych krain Krolestwu Polskiemu y Wielkiemu Xięstwu Litewskiemu przyległych, Krolewiec: Jerzy Osterberger.
Świtek A. (2020), Elewacje skrzydeł pałacu wilanowskiego i ich dekoracja rzeźbiarska, in Elżbieta Sieniawska. Królowa bez korony, edited by K. Morawski, K. Pytel, Warszawa: Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.
Tolomeo C. (1574), La Geografia di Claudio [P]Tolomeo Alessandrino, Già tradotta di Greco in Italiano da M. Giero. Ruscelli & hora in questa nuova editione da M. Gio. Malombra ricorretta, & purgata d’infiniti errori, Venezia: Giordano Ziletti.
Trapp J. B. (1973), Ovid’s Tomb: The Growth of a Legend from Eusebius to Laurence Sterne, Chateaubriand and George Richmond, «Journal of the Warburg and Courtauld Institutes», 36, pp. 35-76.
Ulewicz T. (1950), Sarmacja. Studium z problematyki słowiańskiej XV i XVI w., Kraków: Wydawnictwo Studium Słowiańskiego Uniw. Jagiell.
Vogel B. (2014), Wirginał królowej Marysieńki, «Studia Wilanowskie», 21, pp. 187-200.
Voinovii I. (1993), Carmina latina et greca nunc primum in unum volumen collecta, edited by S. Wyszomirski, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Wichowa M. (1998), Barokowe nagrobki Owidiusza w języku polskim, in Antyk w Polsce, cz. II: Studia, edited by J. Okoń, J Starnawski, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, pp. 107-113.
Winkler M. (2020), Ovid on screen: a montage of attractions, Cambridge, New York: Cambridge University Press.
Wołowicz A. (2011), Pierwowzory graficzne płaskorzeźb skrzydeł bocznych pałacu wilanowskiego, «Biuletyn Historii Sztuki», 73/1-2, pp. 121-132.
Wyszomirski S. (1993), Śladami Wojnowskiego, in I. Voinovii, Carmina latina et greca nunc primum in unum volumen collecta, edited by S. Wyszomirski, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, pp. 7-20.
